Democratie in gevaar: de schaduw van rechts-extremisme in Meißen

Democratie in gevaar: de schaduw van rechts-extremisme in Meißen

In Brandenburg botsen de tegenstellingen van de democratie momenteel met de gespannen realiteit ter plaatse. Aan de ene kant zijn er moedige initiatieven die zich actief inzetten voor een open en solidaire samenleving; aan de andere kant worden deze groepen geconfronteerd met toenemende druk en vijandelijke aanvallen. Een voorbeeld hiervan is de vereniging “Buntes Meißen”, die strijdt voor democratisch samenleven. Volgens de Amadeu Antonio Foundation meldt Sören Skalicks dat het vijandige sentiment sinds de lokale verkiezingen in de zomer van 2024 sterk is toegenomen. De AfD wist te zegevieren bij de districtsraadsverkiezingen in Saksen en kreeg de meeste stemmen.

Nadat de vereniging ‘Buntes Meißen’ haar inzet voor vluchtelingen en democratische waarden had vergroot, werd zij het doelwit van een rechts-extremistische haatcampagne. Dit nam de vorm aan van bedreigingen, intimidatie en zelfs geweld. Er waren incidenten zoals swastika-graffiti, bedreigende e-mails, brandstichtingen en een dummy-handgranaat voor het clubhuis. Deze aanvallen zijn symptomatisch voor een grotere golf van gewelddadige aanvallen op jeugdcentra en instellingen van het maatschappelijk middenveld die landelijk worden gerapporteerd, zoals het bijzonder schokkende geval was van de aanval door dertig gemaskerde rechtsextremisten op de jeugdclub ‘Jamm’ in Senftenberg in maart 2025.

De rol van de rechtse scene

Maar de rechts-extremistische stromingen zijn niet alleen lokaal merkbaar. Uit onderzoek van Bayerischer Rundfunk blijkt dat de AfD ruim 100 mensen uit het rechts-extremistische milieu in de Bondsdag in dienst heeft. Daartoe behoren ook activisten van de ‘Identitaire Beweging’ en ideologische pioniers van ‘Nieuw Rechts’. Deze ontwikkeling roept vragen op over de invloed van dergelijke groepen op de democratische cultuur, die nu al verder onder druk staat door officiële verzoeken van de CDU/CSU en AfD met betrekking tot de politieke neutraliteit van maatschappelijke organisaties.

De Amadeu Antonio Foundation benadrukt ook dat “Buntes Meißen” is verwijderd van een gemeentelijke lijst met voorstellen voor EU-financiering – een stap die tot stand kwam door samenwerking tussen de AfD, FDP, Free Citizens en delen van de CDU. Het Netwerk voor Democratische Cultuur e.V. in Wurzen ervaart momenteel iets soortgelijks en wordt ook geconfronteerd met het intrekken van de gemeentelijke cofinanciering.

De merkbare dreiging

De gewelddaden en aanvallen op actoren uit het maatschappelijk middenveld zijn niet alleen alarmerend, maar maken deel uit van een zorgwekkende trend. Volgens het Federale Bureau voor de Bescherming van de Grondwet zijn er in Duitsland ongeveer 32.000 mensen met rechts-extremistische opvattingen, van wie er 13.000 als gewelddadig worden beschouwd. Er is sprake van een stijging van de rechts-extremistische criminaliteit, oplopend tot ruim 23.000 gevallen in 2020, met een aanzienlijke toename van gewelddadige aanvallen. Deze situatie brengt niet alleen het maatschappelijk middenveld in gevaar, maar heeft er ook toe geleid dat veel politici en activisten zich hebben teruggetrokken of hun ambt hebben neergelegd uit angst voor aanslagen.

De gelijktijdige toename van laster- en desinformatiecampagnes die specifiek gericht zijn op organisaties als “Buntes Meißen” draagt ​​bij aan de wanhopige situatie. René Jurisch, een toekomstige kandidaat voor de burgemeestersverkiezingen in Meißen, belastert de vereniging en wakkert wantrouwen en vooroordelen aan. Deze machinaties zijn een uiting van rechts-extremistische normalisering die moet worden bestreden.

In het licht van deze uitdagingen is de behoefte aan supraregionale solidariteit en sociale steun groter dan ooit. Hoewel “Buntes Meißen” wordt gesteund door donaties, is de langetermijnplanning twijfelachtig gezien de onzekere politieke situatie. In de toekomst zal het van cruciaal belang zijn hoe de aanhangers van het maatschappelijk middenveld en de democratie zichzelf positioneren om de aanvallen van extreemrechts te bestrijden.

De situatie in Brandenburg vereist dringende actie; het is belangrijk om plaatsen van verzet en diversiteit te versterken en de democratie in haar dagelijkse praktijk te verdedigen. Dit maakt het des te belangrijker dat de stemmen van het maatschappelijk middenveld worden gehoord – omdat in een democratische samenleving de verantwoordelijkheid voor respectvol samenleven bij ieder van ons ligt.