Archief van Eenheid: De spannende geschiedenis van de DDR-archieven!

Archief van Eenheid: De spannende geschiedenis van de DDR-archieven!

In 1990 stond Duitsland voor een enorme uitdaging: het integreren van de archieven van de voormalige DDR in het bestaande systeem van de Bondsrepubliek. Deze gigantische taak omvatte de eenwording van twee verschillende archiefsystemen, wat allesbehalve eenvoudig was voor de archieven en de instellingen van het nieuwe, volledig Duitse federale archief. Hoe Federaal Archief Naar verluidt vonden in februari 1990 de eerste gesprekken plaats tussen het Federaal Archief en het Rijksarchiefbeheer van de DDR, om de beginselen van een pan-Duits archiefbeheer te ontwikkelen.

“Archiveren” was geen gemakkelijke onderneming. Op 7 mei 1990 vond in Potsdam een ​​speciale conferentie van archieffunctionarissen plaats, met als onderwerpen onder meer de bezittingen van het Pruisische centrale bestuur en de opleiding van archivarissen. Er was ook de uitdaging om documenten van de DDR-ministeries over te dragen aan het Centraal Rijksarchief en later aan het Federaal Archief. Om in deze historische uitzonderlijke situatie alle dossiers veilig te stellen was een goede hand nodig.

Een kijkje in het Federaal Archief

De Federaal Archief is niet alleen een plaats waar bestanden worden opgeslagen. Het vertegenwoordigt een centrale faciliteit voor het beschermen van het culturele en historische erfgoed van Duitsland. Niet alleen documenten, maar ook foto's en films uit verschillende tijdperken worden hier bewaard, van het keizerrijk tot nu. Het hoofdkantoor bevindt zich in Koblenz, terwijl er ook verschillende locaties in Berlijn zijn. Tot de unieke bezittingen behoren belangrijke dossiers uit de militaire geschiedenis, persoonlijke bezittingen van belangrijke persoonlijkheden en niet in de laatste plaats documenten over de geschiedenis van de DDR, waaronder de Stasi-documenten.

Om de toegang te vergemakkelijken, heeft het Federaal Archief verschillende onlinezoekhulpmiddelen en gedigitaliseerde documenten ter beschikking gesteld. Er zijn talloze materialen online beschikbaar, die vooral nuttig zijn voor onderzoek. Er worden ook rondleidingen, workshops en lezingen aangeboden om de geschiedenis tot leven te brengen.

De erfenis van de Stasi

Bijzondere aandacht gaat uit naar de Stasi-documenten, die, zoals bekend, in 1990 achter de schermen van de staatsveiligheid ernstig werden gecompromitteerd. Op het hoofdkwartier van de staatsveiligheid in de DDR werden talloze bestanden vooraf vernietigd, waardoor de toegang tot informatie moeilijker werd. Maar niet alles was verloren. Het Stasi-archief beheert nog steeds zo’n 111 kilometer aan dossiers, miljoenen steekkaarten, foto’s en films. Hier bestaat de mogelijkheid voor burgers, maar ook journalisten en wetenschappers, om de dossiers in te zien en onderzoek te doen. Zo Federaal Agentschap voor Burgereducatie legt uit dat deze dossiers niet alleen documenten van repressie zijn, maar ook belangrijk bewijsmateriaal uit de dagelijkse geschiedenis van de DDR.

Persoonlijkheden als Joachim Gauck en Marianne Birthler hebben een beslissende bijdrage geleverd aan het verwerken van het verleden van de Stasi. Alexandra Titze, die als vice-president verantwoordelijk is voor de Stasi-administratie, heeft een opwindende carrière die begon bij het Birthler-bureau in 2003. Samen met anderen bereidde ze de geschiedenis van de Stasi voor en zorgde ervoor dat mensen de schaduwen van het verleden beter konden begrijpen.

Zo bezien is archivering niet alleen een technisch proces, maar een belangrijke stap in het onderzoek van de Duitse geschiedenis, die van groot belang is voor zowel de instellingen als de burgers. Hoe de archieven zich zullen ontwikkelen, of ze in de hoofden van de mensen verankerd zullen blijven als het “Koblenz Federale Archief” of dat ze zullen worden gezien als een pan-Duitse instelling, blijft spannend om te observeren.