Upamiętnienie w Teltow: 72 lata po powstaniu ludowym w 1953 r

Upamiętnienie w Teltow: 72 lata po powstaniu ludowym w 1953 r

17 czerwca 2025 r. w Teltow odbędą się uroczystości upamiętniające ofiary powstania ludowego z 1953 r. – ważne wydarzenie w historii NRD, które wciąż dotyka wielu ludzi. O 17:00 odbędzie się uroczysta ceremonia złożenia wieńców pod pomnikiem na „Platz des 17. Juni”, dawnym Hamburger Platz. Imponujące dzieło sztuki pt. „Popyt”, które powstało w 2011 roku dzięki współpracy uczniów Immanuel-Kant-Gymnasium i nauczyciela historii Gregora Wilkeninga, upamiętnia odważnych ludzi, którzy przeciwstawili się uciskowi i walczyli o wolność.

Z tej okazji także kraj związkowy Brandenburgia uczci pamięć ofiar w Poczdamie. Przemówienia wygłoszą wybitni uczestnicy, w tym wicepremier Robert Crumbach i państwowy urzędnik ds. przetwarzania danych dr Maria Nooke. W swoim przemówieniu Crumbach podkreślił, że ważne jest stanięcie w obronie wolności i sprawiedliwości społecznej oraz uhonorowanie odważnych wysiłków demonstrantów. Nooke podkreśla trwałe znaczenie powstania ludowego i potrzebę podtrzymywania pamięci o dyktaturze. Wiceprzewodniczący parlamentu kraju związkowego Brandenburgia Rainer Genilke opowie o społecznej odpowiedzialności za zachowanie wydarzeń historycznych.

Okoliczności powstania

17 czerwca 1953 r. był nie tylko dniem protestu, ale powstania, które pokazało, jak milion ludzi broniło swoich praw w Berlinie Wschodnim i poza nim. Powstanie wywołało podwyższenie standardu, co oznaczało większy nakład pracy za tę samą pensję – ostatni spadek w i tak już napiętym związku. Kierownictwo SED zostało przytłoczone i wycofało się pod ochroną władz sowieckich. W odpowiedzi ogłosili stan wojenny i rozmieścili wojsko, policję ludową i siły bezpieczeństwa państwa.

Brutalna klęska powstania doprowadziła do aresztowania około 15 000 osób, a do stycznia 1954 r. skazano 1526 osób. Życie straciło co najmniej 50 osób, w tym część funkcjonariuszy sił bezpieczeństwa NRD. Historycy tacy jak Udo Grashoff opisują bezradność ówczesnych władz i zszokowany odwrót urzędników SED w obliczu szerokiej fali protestów.

Rezonujące dziedzictwo

72 lata po powstaniu sytuacja wygląda dziś nieco inaczej. Duża część młodszego pokolenia wykazuje niewielkie zainteresowanie tym ważnym wydarzeniem historycznym. Współcześni świadkowie, jak Wolfgang Jähnichen, który doświadczył powstania jako 13-latek, często odczuwają brak zainteresowania wśród uczniów i starszych pokoleń. Günter Toepfer, więziony za „ucieczkę z republiki” po udziale w protestach, krytykuje także często niewystarczającą wiedzę na temat NRD i podziału Niemiec.

Federalna Fundacja na rzecz Pogodzenia się z dyktaturą SED stara się wzbudzić zainteresowanie tym rozdziałem historii Niemiec, udostępniając szkołom naocznych świadków. Jednak powstanie i związane z nim pytania o wolność i prawa człowieka często schodzą na dalszy plan w społeczeństwie. Tylko w dziesięciu z 16 krajów związkowych dzień 17 czerwca jest uwzględniany w programie nauczania, a lekcje historii odbywają się rzadko.

3 lipca 1953 r. 17 czerwca oficjalnie ogłoszono „Dniem Jedności Niemiec” – świętem ważnym aż do zjednoczenia kraju w 1990 r. Jednak dzisiejsza pamięć pokazuje, że wolność nie jest czymś oczywistym. Tym ważniejsze jest, aby obrazy powstania i wnioski z niego płynące zostały przekazane następnemu pokoleniu. Stadtblatt.online donosi, że wydarzenia upamiętniające 17 czerwca 2025 r. chcą po raz kolejny stworzyć przestrzeń dla tego dyskursu.

Ostatecznie zadaniem nas wszystkich jest podtrzymanie ducha 17 czerwca i stanięcie w obronie wolności i sprawiedliwości w nadziei, że taka historia się nie powtórzy.